Նախագահ Սերժ Սարգսյանի խոսքը Շվեյցարիայի նախագահ Միշելին Կալմի-Ռեյի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ

Հարգելի՛ տիկնայք և պարոնայք,

Հենց նոր իմ հարգարժան գործընկերոջ հետ բովանդակալից զրույց ունեցանք երկուստեք հետաքրքրություն ներկայացնող մի շարք խնդիրների շուրջ: Կարևորեցինք Հայաստանի և Շվեյցարիայի միջև վերջին տարիներին ձևավորված բարձր մակարդակի քաղաքական երկխոսությունը, որն արտացոլվեց այս կարճ ժամանակահատվածում կայացած մեր փոխայցերում և խորհրդանշվեց Երևանում Շվեյցարիայի դեսպանատան բացմամբ: Մեր երկու երկրներում ռեզիդենտ դեսպանությունների առկայությունը վստահաբար նոր դինամիկա կհաղորդի մեր բարեկամական հարաբերություններին և կնպաստի երկկողմ համագործակցության հետագա զարգացմանը:

Մենք համակարծիք էինք, որ Հայաստանի և Շվեյցարիայի միջև համագործակցությունը զարգացման մեծ ներուժ ունի և երկուստեք շահագրգռվածություն հայտնեցինք լիարժեքորեն օգտագործել տնտեսական համագործակցության համար առկա հնարավորությունները:

Իմ շվեյցարացի գործընկերոջն առաջարկեցի փոխշահավետ գործընկերային հիմունքներով համագործակցություն իրականացնել ոսկերչության, ժամագործության, գյուղատնտեսության, ինչպես նաև զբոսաշրջության, կրթության և գիտության, մշակույթի բնագավառներում՝ բնականաբար խրախուսելով այդ ոլորտների ներկայացուցիչներին կատարելու իրենց բիզնես ծրագրերը:

Իմ անկեղծ գոհունակությունը հայտնեցի Շվեյցարիայի իշխանություններին՝ այս օրերին անցկացվող Ժնևի գրքի 25-րդ միջազգային ցուցահանդեսին պատվավոր հյուրի կարգավիճակով Հայաստանի մասնակցության համար: Երեկ մեծագույն հաճույքով ներկա գտնվեցի գրական աշխարհի միջազգային այս խոշոր իրադարձությանը և այնտեղ ականատես եղա այն ջերմ ընդունելությանը և մեծարանքին, որ Շվեյցարիան արժանացրել է Հայատառ գրքի կեսհազարամյա պատմությանը, ինչպես նաև Հայոց պատմության, մշակույթի, հայ գրական գործիչների և հայ արվեստագետների գործունեության լուսաբանմանը: Կցանկանայի հատուկ արժևորել այն կարևոր դերակատարությունը, որ ստանձնել է Շվեյցարիայի հայ համայնքն այս արժանահիշատակ իրադարձության իրականացման համար։

Այդ ցուցահանդեսին մեր մասնակցությունը նախանշում և սկիզբ է դնում 2012թ. Հայաստանում և արտերկրում նշվող հայ գրատպության 500-ամյակի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից Երևանը 2012թ. գրքի մայրաքաղաք հռչակելու կապակցությամբ թե՛ Հայաստանում, թե՛ արտերկրում ծրագրված բազմաթիվ միջոցառումներին:

Տիկին Կալմի-Ռեյի հետ մտքեր փոխանակեցինք նաև հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի, հարավկովկասյան տարածաշրջանի խնդիրների վերաբերյալ: Այս առիթով, ես չեմ հոգնում լրացուցիչ անգամ երախտիքի խոսք հղելու բարեկամ Շվեյցարիային և հատկապես Նախագահ տիկին Կալմի-Ռեյին՝ որպես միջնորդ կողմ Հայաստան-Թուրքիա բանակցային գործընթացում իր անգնահատելի անձնական ջանքերի համար:

Մեր ցանկությունն էր Թուրքիայի հետ առանց նախապայմանների հարաբերություններ հաստատել: Ցավոք, Թուրքիայի բարձրաստիճան այրերը ամեն ինչ անում են` այդ ցանկությունն օտարելու համար: Ստորագրված արձանագրությունների վավերացման ուղղությամբ քայլեր կատարելու փոխարեն՝ Թուրքիան միջազգային բարձր ամբիոններից շարունակում է Հայաստանի ու Սփյուռքի միջև սեպ խրելու իր անհեռանկար ջանքերը: Եվ որքան շարունակվեն այդ ջանքերը, այնքան նվազելու է կարգավորման գործընթացի նկատմամբ մեր վստահության` առանց այդ էլ նվազագույնի հասած պաշարը:

Ես զարմանում եմ, որ Թուրքիայում քաջ չեն գիտակցում, որ ցեղասպանության արդյունքում ձևավորված Սփյուռքը Հայաստանի և հայ ժողովրդի անբաժան մասն է, մեր հպարտությունն է, մեր ուժն է: Սփյուռքահայերն աշխարհով մեկ սփռված Հայաստանի դեսպաններն են, ինչպես Շվեյցարիայում մեր դեսպան աշխարհահռչակ Շառլ Ազնավուրը, իսկ շատերն էլ գործում են հոգու կանչով և հասարակական հիմունքներով: Լինելով իրենց ապաստան տված երկրների արժանավոր քաղաքացիներ՝ նրանք կարողանում են իրենց ներդրումը բերել նաև մեր երկրի առաջխաղացմանն ու զարգացմանը: Հայաստանի պետականության վերականգնման առաջին իսկ օրվանից մեր հայրենակիցները ողջ աշխարհում իրենց գործով են ապացուցել, որ Հայրենիքի առաջընթացն իրենց գերագույն երազանքն է:

Այս համատեքստում ցանկանում եմ Ձեր ուշադրությունը հրավիրել մեկ այլ՝ կարևորագույն հանգամանքի վրա։ Շվեյցարիայի միջնորդական առաքելությունը հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում լավագույնս փաստում է, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը միայն այսրոպեական բացասական շղարշ է գցում Թուրքիայի և ցեղասպանությունը ճանաչած պետությունների հարաբերություններում: Ինչպես մենք համոզվեցինք՝ ցեղասպանության ճանաչումով Շվեյցարիան դատապարտել է այդ զարհուրելի ոճիրը մարդկության դեմ, և դրանով իսկ արդարության, պատմական անհերքելի փաստերի և մարդու իրավունքների գերակայության համահունչ հաղթանակ տարել աշխարհաքաղաքական և ռազմատնտեսական բոլոր նկատառումների հանդեպ։ Սակայն ամենաէականն է, որ դա բոլորովին չի խանգարել նույն Շվեյցարիային կարճ ժամանակ անց սատար կանգնել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործին։ Շվեյցարիայի օրինակն այս առումով, իհարկե, լավագույնն է և պետք է ուսանելի դառնա աշխարհի շատ ու շատ երկրների համար։